Φημισμένος μαθηματικός και φυσικός, ο Ρενέ Ντεκάρτ θεωρείται ο θεμελιωτής της σύγχρονης φιλοσοφίας, απορρίπτοντας τον μεσαιωνικό αριστοτελισμό και δίνοντας ώθηση με το έργο του στην Επιστημονική Επανάσταση.

Γεννήθηκε στις 31 Μαρτίου 1596 στη Λα Χαι αν Τουραίν της Γαλλίας. Το 1606 ή 1607 στάλθηκε στο ιησουίτικο Coll?ge Royal στην πόλη Λα Φλες, όπου η μόρφωση που πήρε συνδύαζε στοιχεία του πρώιμου αριστοτελικού σχολαστικισμού και της νέας ανθρωπιστικής έμφασης στη μελέτη της γλώσσας και της φιλολογίας. Ωστόσο, ο πυρήνας του εκπαιδευτικού προγράμματος ήταν η σπουδή της αριστοτελικής λογικής, μεταφυσικής, φυσικής και ηθικής. Ο Ντεκάρτ έφυγε από το Λα Φλες το 1614 ή 1615 και πήγε στο Πανεπιστήμιο του Πουατιέ, όπου απέκτησε πτυχίο Νομικής, κατά την επιθυμία του δικαστή πατέρα του. Στο πρώτο μέρος του Λόγου περί της Μεθόδου, αναφέρεται στην εκπαίδευση που έλαβε, την οποία χαρακτηρίζει εξαιρετικά ανεπαρκή. Στο τέλος, σχολιάζει, εγκατέλειψε το σχολείο απορρίπτοντας τα περισσότερα από αυτά που είχε διδαχθεί εκεί.

Κατά τη διάρκεια του Τριαντακονταετούς Πολέμου, κατατάχθηκε εθελοντικά στο στρατό του Ολλανδού ηγεμόνα Μαυρικίου του Νασσάου και από τη θέση του στρατιωτικού μηχανικού ταξίδεψε σε όλη την Ευρώπη, ακολουθώντας τα στρατεύματα. Σε ένα από τα ταξίδια του, στις 10 Νοεμβρίου 1618, συναντήθηκε με τον Ισαάκ Μπήκμαν. Ενθουσιώδης λάτρης της επιστήμης, ο Μπήκμαν εισήγαγε τον Ντεκάρτ σε μερικές από τις τότε πρόσφατες καινοτομίες της επιστήμης. Παρά το γεγονός ότι πέρασαν μόλις μερικούς μήνες μαζί, ο Μπήκμαν επηρέασε τον Ντεκάρτ για το υπόλοιπο της ζωής του. Κάποιες από τις συζητήσεις τους έχουν διασωθεί στις αναλυτικές σημειώσεις του Μπήκμαν, οι οποίες περιλαμβάνουν προβλήματα που έθετε ο Μπήκμαν στον Ντεκάρτ και τις λύσεις που ο τελευταίος έδινε. Ήταν για τον Μπήκμαν που ο Ντεκάρτ έγραψε την πρώτη του εργασία, Πραγματεία επί της μουσικής θεωρίας και της αισθητικής της μουσικής. Ακριβώς ένα χρόνο μετά την πρώτη του συνάντηση με τον Μπήκμαν, τρία όνειρα έπεισαν τον Ντεκάρτ ότι έπρεπε να αφιερωθεί στην επιστήμη, ως μαθηματικός και φιλόσοφος.

Κατά τη δεκαετία του 1620, ο Ντεκάρτ ασχολήθηκε με διάφορα θέματα, συμπεριλαμβανομένων των οπτικών και των μαθηματικών, που τελικά εξελίχθηκαν στην αναλυτική γεωμετρία. Στα οπτικά, ανακάλυψε τον νόμο της διάθλασης ? τον μαθηματικό νόμο που συνδέει την γωνία πρόσπτωσης μιας ακτίνας φωτός σε ένα διαθλαστικό μέσο με τη γωνία της διάθλασης. Αν και ορισμένοι διατείνονται ότι ο Ντεκάρτ έμαθε τον νόμο από τον Σνελ, του οποίου το όνομα φέρει ο νόμος της διάθλασης, είναι γενικά αποδεκτό ότι ο Ντεκάρτ τον ανακάλυψε ανεξάρτητα. Στο μαθηματικό του πρόγραμμα, έδειξε πώς η άλγεβρα μπορεί να χρησιμοποιηθεί για να λυθούν γεωμετρικά προβλήματα και πώς γεωμετρικές κατασκευές μπορούν να χρησιμοποιηθούν για να λυθούν αλγεβρικά προβλήματα.

Το πιο εκτενές έργο του Ντεκάρτ εκείνης της περιόδου είναι οι Κανόνες για την καθοδήγηση του πνεύματος, μια διατριβή για τη μεθοδολογία, την οποία επεξεργάστηκε μεταξύ 1619 και 1628, όταν και την εγκατέλειψε ημιτελή. Συνέχισε να ταξιδεύει στην Ευρώπη, επιστρέφοντας στο Παρίσι το 1625, όπου παρέμεινε μέχρι την άνοιξη του 1629. Στο Παρίσι, ο Ντεκάρτ συνδέθηκε στενά με τον Μαρίν Μερσέν, ο οποίος αργότερα έγινε κεντρική μορφή στη διάδοση της νέας φιλοσοφίας και επιστήμης στην Ευρώπη, ο οργανωτής ενός είδους επιστημονικής ακαδημίας καθώς και ο πνευματικός πάτρονας του Ντεκάρτ. Μέσα από την ογκώδη αλληλογραφία του με τον Μερσέν, ο Ντεκάρτ παρέμεινε συνδεδεμένος με όλους τους διανοούμενους σύγχρονούς του στην Ευρώπη.

Ένα σημαντικό γεγονός έλαβε χώρα εκείνη την περίοδο. Σε μία συγκέντρωση στο σπίτι του απεσταλμένου του Βατικανού στο Παρίσι, το 1628 ή 1629, ο Ντεκάρτ, απαντώντας στη διάλεξη περί αλχημείας κάποιου κου Σαντού, άδραξε την ευκαιρία να παρουσιάσει τις ιδέες του και τις αρχές πάνω στις οποίες βασιζόταν η φιλοσοφία του. Τα λόγια του τράβηξαν την προσοχή του Καρδιναλίου Μπερούλ, ο οποίος σε μια ιδιωτική συνάντηση παρότρυνε τον Ντεκάρτ να αναπτύξει τη φιλοσοφία του.

Την άνοιξη του 1629, ο Ντεκάρτ άφησε το Παρίσι και εγκαταστάθηκε στις Κάτω Χώρες όπου άφησε στην άκρη τη μεθοδολογία και ξεκίνησε με θέρμη να διατυπώνει τη φιλοσοφία του. Τον χειμώνα του 1629-30 ήταν απασχολημένος κατά κύριο λόγο με τη σύνθεση μίας μεταφυσικής πραγματείας που αντιπροσώπευε τα θεμέλια της φιλοσοφίας του. Αν και η πραγματεία έχει χαθεί, ο Ντεκάρτ δήλωσε στον Μερσέν ότι προσπάθησε «να αποδείξει την ύπαρξη του Θεού και των ψυχών μας όταν αυτές χωρίζονται από το σώμα». Τότε ήταν που άρχισε να σχεδιάζει και το έργο του Ο Κόσμος, στο οποίο παρουσίαζε τη φυσική φιλοσοφία του και το οποίο προοριζόταν για δημοσίευση. Μέχρι το 1633, ο Ντεκάρτ είχε στα χέρια του μια σχετικά πλήρη εκδοχή της φιλοσοφίας του, από τη μέθοδο στη μεταφυσική, στη φυσική και τη βιολογία. Αλλά στα τέλη του 1633, άκουσε την καταδίκη του κοπερνικανισμού του Γαλιλαίου στη Ρώμη και προσεκτικά αποφάσισε να μην τυπώσει τον Κόσμο, το οποίο εμφανώς ήταν υπέρ του Κοπέρνικου. Τότε ήταν που αποφάσισε να μην δημοσιεύσει ποτέ τίποτα. Ωστόσο, η απόγνωση δεν κράτησε πολύ. Μεταξύ του 1634 και του 1636, ο Ντεκάρτ συγκέντρωσε κάποιο από το υλικό που είχε επεξεργαστεί και ετοίμασε τρία δοκίμια για δημοσίευση: Γεωμετρία, Μετέωρα και Διοπτρική. Αυτών των επιστημονικών δοκιμίων προηγούνταν μια γενική εισαγωγή, ο Λόγος περί της Μεθόδου, η οποία είναι ένα είδος αυτοβιογραφίας, μια αναφορά στη διαδρομή των σκέψεων του νεαρού συγγραφέα. Η Γεωμετρία είναι το σημαντικότερο έργο του Ντεκάρτ στα μαθηματικά.

Το επόμενο έργο του που δημοσιεύτηκε ήταν οι Στοχασμοί, το 1641, το οποίο περιλαμβάνει μια εκτεταμένη επιλογή στοχασμών διαφόρων Ευρωπαίων λογίων και οι απαντήσεις του Ντεκάρτ. Το 1644, είδαν το φως οι Αρχές Φιλοσοφίας.

Μέχρι τα τέλη της δεκαετίας του 1630, το έργο του Ντεκάρτ είχε εισαχθεί στα ολλανδικά πανεπιστήμια και διδασκόταν στο Πανεπιστήμιο της Ουτρέχτης από τον Henricus Reneri αρχικά και στη συνέχεια από τον Henricus Regius. Οι μη αριστοτελικές απόψεις του Ντεκάρτ προκάλεσαν την οργή του Gisbertus Vo?tius, που ξεκίνησε πόλεμο μέσω φυλλαδίων ενάντια στον Ντεκάρτ και τον Henricus Regius, ο οποίος δίδασκε τη φιλοσοφία του Ντεκάρτ. Ο Ντεκάρτ στην αρχή υποστήριζε τον Regius και τον συμβούλευε πώς να απαντά στις επικρίσεις. Τελικά, όμως, διαφώνησε μαζί του όταν ο τελευταίος δημοσίευσε το Fundamenta physics, για το οποίο ο Ντεκάρτ είχε σοβαρές επιφυλάξεις.

Στα τέλη της δεκαετίας του 1640, ο Ντεκάρτ συνέχιζε να γράφει και να τυπώνει τις θεωρητικές αρχές της φιλοσοφίας του. Υπάρχουν σημαντικά έργα του που αφορούν την ηθική και την ηθική ψυχολογία. Κάποιο από αυτό το υλικό βρίσκεται στα γράμματά του προς την Πριγκίπισσα Ελισάβετ της Βοημίας, με την οποία διατηρούσε μακρά και σημαντική αλληλογραφία από το 1643. Οι απόψεις του για τα πάθη βρίσκονται στο τελευταίο έργο που τυπώθηκε κατά τη διάρκεια της ζωής του, Πάθη της Ψυχής, το οποίο εμφανίστηκε το 1649.

Με την εξαίρεση κάποιων μικρών ταξιδιών στο Παρίσι το 1644, 1647 και 1648, ο Ντεκάρτ παρέμεινε στις Κάτω Χώρες μέχρι τον Οκτώβριο του 1649, όταν προσκλήθηκε στη Στοκχόλμη ως μέλος της αυλής της Βασίλισσας Χριστίνας. Εκεί, αρρώστησε από πνευμονία στις αρχές του 1659 και πέθανε στις 11 Φεβρουαρίου της ίδιας χρονιάς.