Σκοπός: Να δοθεί ένα εντυπωσιακό παράδειγμα χημικού φαινομένου διπλής αντικατάστασης.
Διαδικασία:
- Σε δοκιμαστικό σωλήνα τοποθετούμε μικρή ποσότητα νιτρικού μολύβδου Pb(NO3)2.
- Στη συνέχεια τοποθετούμε στον ίδιο σωλήνα ποσότητα ιωδιούχου καλίου (KJ) πάνω από τον νιτρικό μόλυβδο.
- Πωματίζουμε το σωλήνα και αναταράσσουμε έντονα. Θα δούμε με έκπληξη το λευκό του σωλήνα με την ανατάραξη να γίνεται κίτρινο.
Εξήγηση – Θεωρητικά Στοιχεία
Αυτό οφείλεται στο σχηματισμό του κίτρινου ιωδιούχου μολύβδου σύμφωνα με την αντίδραση:
Pb(NO3)2 + 2KI ? PbI2 (κίτρινο) + 2KNO3.
ΣΗΜΕΙΩΣΗ: «Μαγική παραλλαγή» του πειράματος είναι η εξής: Σε φιάλη αναψυκτικού τοποθετούμε διάλυμα νιτρικού μολύβδου (το νερό οπωσδήποτε να είναι απιοντισμένο). Στο εσωτερικό του πώματος της φιάλης έχουμε κολλήσει δίχως να μας δουν οι μαθητές 2-3 κρυστάλλους ιωδιούχου καλίου. Βιδώνουμε το πώμα και καλούμε ένα μαθητή να κουνήσει τη φιάλη πάνω κάτω ισχυρά. Θα σχηματισθεί εντυπωσιακό κίτρινο ίζημα από ιωδιούχο μόλυβδο.
Συμπέρασμα:
Στα χημικά φαινόμενα αλλάζει ριζικά η σύσταση των σωμάτων που μετέχουν και παράγονται νέα σώματα.
Διδακτική αξιοποίηση: Δ, Γ, Λ (Χημικά φαινόμενα, άλατα)