Πηγή περιοδικό Focus

Για τους περισσότερους από εμάς η ημέρα αρχίζει με το χτύπημα του ξυπνητηριού. Ξυπνάμε σε ένα ζεστό σπίτι, ανάβουμε το φως και ανοίγουμε τη βρύση. Στο μεταξύ βάζουμε τον καφέ να ζεσταίνεται, ενώ ρίχνουμε και μια κλεφτή ματιά στην επικαιρότητα από την τηλεόραση. Όταν επιστρέφουμε στο σπίτι μετά τη δουλειά, και πάλι ανάβουμε το φως και την τηλεόραση, μαγειρεύουμε, κάνουμε ένα ζεστό μπάνιο...

Κάθε κίνησή μας συνοδεύεται από την κατανάλωση ενέργειας (και από φουσκωμένους λογαριασμούς), κυρίως σε δύο μορφές: θέρμανση και ηλεκτρισμό. Από πού προέρχονται;

Λογαριασμός και μόλυνση

Και τα δύο φτάνουν στα σύγχρονα σπίτια από διαφορετικούς σταθμούς παραγωγής. Συνήθως κοντινούς, όταν πρόκειται για την παραγωγή θερμότητας (λέβητας, θερμοσίφωνας, μαγειρικές εστίες), ή σε απόσταση εκατοντάδων χιλιομέτρων, όταν παρέχουν ηλεκτρισμό. Αυτό το σύστημα εξασφαλίζει άνετες συνθήκες διαβίωσης, έχει όμως δύο μειονεκτήματα: το άδειασμα της τσέπης και τη μόλυνση του περιβάλλοντος. Μέχρι πριν από μερικά χρόνια η πιθανότητα να απεξαρτηθούμε από αυτόν τον ιστό παραγωγής, διανομής και κατανάλωσης ενέργειας φάνταζε σενάριο επιστημονικής φαντασίας. Σήμερα όμως η σύγχρονη τεχνολογία μάς δίνει διέξοδο και μας επιτρέπει να παράγουμε ενέργεια με αποδοτικό τρόπο σε ατομικό επίπεδο, αποφεύγοντας τη σπατάλη και βοηθώντας το περιβάλλον.

Εντός και εκτός δικτύου

Για την παραγωγή ηλεκτρικού ρεύματος χρησιμοποιούνται τέσσερα καινούρια συστήματα: το φωτοβολταϊκό, το μικροαιολικό, το μικροϋδροηλεκτρικό και η μικροσυμπαραγωγή. Το πρώτο αξιοποιεί την ενέργεια που προέρχεται από τον ήλιο, μετατρέποντάς τη σε ηλεκτρισμό. Το δεύτερο και το τρίτο σύστημα χρησιμοποιούν την κινητική ενέργεια από τον άνεμο και το νερό αντίστοιχα, όπως κάνουν εδώ και αιώνες οι νερόμυλοι και οι ανεμόμυλοι. Το τελευταίο σύστημα, η μικροσυμπαραγωγή, μετατρέπει τη μηχανική ενέργεια ενός κινητήρα (ακόμα και ενός αυτοκινήτου) σε ηλεκτρισμό, ανακτώντας παράλληλα τη θερμότητα.

Αν δεν υπάρχει δυνατότητα σύνδεσης με το ηλεκτρικό δίκτυο, αυτά τα συστήματα μπορούν να είναι ο μοναδικός τρόπος παραγωγής ενέργειας. Υπάρχουν μάλιστα ξενοδοχειακές μονάδες σε απομακρυσμένες περιοχές της χώρας που βασίζουν την ενεργειακή επάρκειά τους αποκλειστικά στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Επιπλέον, με αυτά τα συστήματα μπορούμε όχι μόνο να μειώσουμε τους λογαριασμούς αλλά και να έχουμε μια μικρή πηγή εισοδήματος. Με ποιον τρόπο; Εγκαθιστώντας ένα δεύτερο μετρητή και πουλώντας την περίσσεια ρεύματος στη ΔΕΗ. Ιδού κάποια παραδείγματα.

Φωτοβολταϊκό

Μέσο κόστος της εγκατάστασης (με μέγιστη ισχύ 4 kW): 24.000-30.000 ?.

Απόδοση: μέση.

Διασύνδεση με τη ΔΕΗ: ναι

Η εγκατάσταση φωτοβολταϊκών συστημάτων παρουσιάζει εκρηκτική αύξηση τον τελευταίο χρόνο. Αφορμή στάθηκε η νομοθεσία που τέθηκε σε ισχύ από το δεύτερο εξάμηνο του 2006, σύμφωνα με την οποία κάθε κιλοβατώρα που παράγεται από τον ήλιο και τροφοδοτείται στο δίκτυο της ΔΕΗ θα ενισχύεται με 0,4-0,5 ? για μια ολόκληρη εικοσαετία. Επιπλέον, ο ιδιώτης που θα εγκαταστήσει ένα φωτοβολταϊκό σύστημα μπορεί να επιτύχει φοροελάφρυνση έως και 700 ?.

Ένα φωτοβολταϊκό σύστημα ικανό να καλύψει τις ανάγκες μιας τετραμελούς οικογένειας θα πρέπει να έχει ισχύ 3,5-4 ΚW. Για την εγκατάστασή του δεν απαιτούνται γραφειοκρατικές διαδικασίες, αφού σύμφωνα με το νόμο για συστήματα ως 20 ΚW δε χρειάζεται άδεια ηλεκτροπαραγωγής από τη Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας ούτε και έγκριση περιβαλλοντικών όρων. Τα φωτοβολταϊκά χρησιμοποιούν άμορφο ή κρυσταλλικό πυρίτιο. Το κρυσταλλικό πυρίτιο διακρίνεται σε μονοκρυσταλλικό ή πολυκρυσταλλικό και μετατρέπει ως το 17% της ηλιακής ενέργειας σε ηλεκτρική.

Μικροαιολικό

Μέσο κόστος (με μέγιστη ισχύ 4 kW): 16.000-20.000 ?.

Απόδοση: Υψηλή.

Διασύνδεση με τη ΔΕΗ: ναι.

Η εγκατάσταση ενός μικροαιολικού συστήματος είναι ιδανική λύση για περιοχές όπου υπάρχει υψηλό δυναμικό ανέμου, όπως για παράδειγμα στα νησιά. Οι συνηθέστερες επιλογές είναι γεννήτριες με κατακόρυφο στροφέα τύπου Darrieus ή Saνοnius. Στις γεννήτριες Saνοnius αρκεί λίγος άνεμος για να τεθούν σε λειτουργία, αλλά χάνουν την αποδοτικότητά τους όταν δυναμώνει ο αέρας. Οι Darrieus, αντίθετα, δυσκολεύονται στην αρχή, αλλά είναι πιο αποδοτικές όταν αυξάνεται η ταχύτητα του ανέμου.

Σύμφωνα με τους ειδικούς της εταιρείας ECO SUN, που εγκαθιστά συστήματα ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, το κόστος μιας μικροαιολικής εγκατάστασης μειώνεται με την αύξηση της ικανότητας παραγωγής: για μια κατοικία μιλάμε για 4.000-5.000 ευρώ ανά kW, συμπεριλαμβανομένων των εργατικών. Για την εγκατάσταση μιας ανεμογεννήτριας μέσα σε οικισμό χρειάζεται ειδική άδεια από την πολεοδομία. Αντίθετα, σε απομακρυσμένες περιοχές δεν απαιτούνται ειδικές γραφειοκρατικές διαδικασίες. Σε κάθε περίπτωση, προτού εγκαταστήσετε το σύστημα, καλό είναι να μετρήσετε τον άνεμο στην περιοχή σας.

Μικροϋδροηλεκτρικό

Μέσο κόστος (μέγιστη ισχύ 4 kW): ποικίλει.

Απόδοση: χαμηλή (στην Ελλάδα)

Διασύνδεση με τη ΔΕΗ: ναι.

Αν έχετε ένα ρυάκι ή ένα ρέμα κοντά στο σπίτι σας, μπορείτε να εγκαταστήσετε ένα μικρό νερόμυλο για την παραγωγή ηλεκτρικού ρεύματος. Στην ουσία πρόκειται για ένα υδροηλεκτρικό μικροσταθμό. Στις χώρες με μεγάλο υδατικό δυναμικό, για παράδειγμα στη Φινλανδία και τον Καναδά, αυτά τα συστήματα κοστίζουν γύρω στα 2.000 ευρώ ανά KW, ενώ στη γειτονική Ιταλία το κόστος τους ανέρχεται γύρω στα 3.500 ευρώ ανά KW εγκατεστημένης ισχύος.

Ωστόσο στη χώρα μας η έλλειψη βροχών και κατάλληλων υδατοπτώσεων καθιστά σχεδόν απαγορευτική την εγκατάσταση μικροϋδροηλεκτρικών συστημάτων. Δεν είναι τυχαίο άλλωστε πως τα μόνα «οικιακά» υδροηλεκτρικά που έχουν εγκατασταθεί στη χώρα μας βρίσκονται, σύμφωνα με τους υπεύθυνους της εταιρείας ECO SUN, στην περιοχή του Αγίου Όρους. Επιπλέον, η εγκατάσταση υδροηλεκτρικού συστήματος απαιτεί εξειδικευμένα τεχνικά έργα και πολύπλοκη γραφειοκρατική διαδικασία. Πάντως όσοι πιστοί προσέλθετε.

Μικροσυμπαραγωγή

Μέσο κόστος (20 kWp): 26.000 ? (σε χώρες της Ε.Ε.)

Απόδοση: πολύ υψηλή.

Ένας απλός τρόπος για την παραγωγή ηλεκτρικού ρεύματος είναι το βράσιμο νερού και η χρήση του ατμού για την ενεργοποίηση ενός κινητήρα, που κινεί έναν εναλλακτήρα, ο οποίος με τη σειρά του παράγει ηλεκτρικό ρεύμα. Αλλά δε χρειάζεται κανένας μεγάλος σταθμός παραγωγής· μπορούμε να κάνουμε το ίδιο, με άριστη απόδοση, με τη μικροσυμπαραγωγή, μια μέθοδο ευρέως διαδεδομένη εδώ και δεκαετίες στις χώρες της Βόρειας Ευρώπης. Με απλές εγκαταστάσεις τόσο στη δομή όσο και στη συντήρηση, μπορούμε να ζεστάνουμε σπίτια, πολυκατοικίες ή ολόκληρες γειτονιές, παρέχοντάς τους ταυτόχρονα ηλεκτρική ενέργεια.

Για να μάθετε περισσότερα: www.greenpeace.gr, www.ecosun.gr, www.aes-energy.gr